Dlaczego otyłość to choroba? Przyczyny, skutki, leczenie i wpływ na zdrowie

Dlaczego tak trudno pozbyć się otyłości? Wiele osób uważa otyłość za problem estetyczny, zapominając że jest to choroba przewlekła, którą należy leczyć. Może prowadzić do innych chorób takich jak cukrzyca, miażdżyca a nawet nowotwory. Przeczytaj artykuł, aby dowiedzieć się więcej!

Czym jest otyłość

Otyłość jest nadmiernym lub nieprawidłowym nagromadzeniem tłuszczu w tkance tłuszczowej prowadzącym do pogorszenia stanu zdrowia. Otyłość zazwyczaj diagnozuje się, gdy BMI wynosi powyżej 30. Jest to pomocny i bardzo łatwy w zastosowaniu wskaźnik. Ale uwaga! Nawet osoby z niższym BMI mogą mieć otyłość! Duże znaczenie w diagnozie otyłości ma dystrybucja i procent tkanki tłuszczowej oraz masa tkanki mięśniowej, która różni się w zależności od osoby, a BMI tego nie uwzględnia. W tym celu stworzono inne wskaźniki takie jak np. WHR który oddaje stosunek obwodu talii do bioder. Dzięki niemu rozpoznajemy:

otyłość brzuszną (WHR ≥ 0,8 u mężczyzn, ≥ 1,0 u kobiet )
otyłość pośladkowo-udową (WHR < 0,8 u mężczyzn, < 1,0 u kobiet)

awokado owinięte taśmą

Przyczyny otyłości

Problem otyłości ciągle wzrasta. Aż dwie na pięć osób na świecie ma za dużą masę ciała! Przyczyną otyłości jest dodatni bilans energetyczny – organizm dostaje więcej energii niż potrzebuje. Jeżeli spożycie energii przekracza potrzeby organizmu, wówczas magazynuje on nadmiar energii w postaci tłuszczu. Problem powstaje, gdy trwa to przez dłuższy czas. Najczęstsze błędy żywieniowe prowadzące do nadmiernej masy ciała to nieregularne posiłki i zbyt szybkie jedzenie. Dieta opierająca się na wysokokalorycznych, wysokoprzetworzonych produktach spożywczych, uboga w wartości odżywcze, jest jednym z głównych przyczyn otyłości. U osób z otyłością obserwuje się nadmierne spożywanie tłuszczów nasyconych i trans, cukrów prostych oraz soli. Dużym problem jest również zbyt niska aktywność fizyczna i siedzący tryb życia.

U niektórych osób przyczyny mogą być bardziej skomplikowane, a odchudzanie utrudnione ze względu na występowanie czynników takich jak:

czynniki psychologiczne – do najważniejszych należą depresja i zaburzenia lękowe.
czynniki genetyczne – odkryto wiele genów, których różne warianty (zmiany w materiale genetycznym) są związane z większym ryzykiem rozwoju otyłości. Zauważono, że osoby, które posiadają pewne warianty polimorficzne tych genów, mogą mieć wyższy wskaźnik BMI lub spożywać więcej kalorii dziennie w porównaniu z osobami z innymi korzystniejszymi wariantami genetycznymi.
inne choroby i czynniki hormonalne – niektóre choroby, np. często występująca niedoczynność tarczycy, powodują spowolnienie metabolizmu, co przekłada się na większą masę ciała.
leki – niektóre leki mogą wpływać na hormony głodu i sytości co powoduje zwiększony apetyt i tym samym przybieranie na masie ciała.

Dlaczego otyłość jest niebezpieczna

Otyłość jest chorobą, ponieważ jest powiązana z wieloma poważnymi problemami zdrowotnymi, które mogą doprowadzić do poważnych komplikacji i skrócenia długości życia. Otyłość znacznie obniża jakość życia, utrudniając wykonywanie codziennych czynności, ograniczając zdolność do ruchu i powodując dyskomfort fizyczny jak i psychiczny. Otyłość stała się globalnym problemem zdrowotnym o rosnącej częstości występowania. Otyłość jest związana ze stanem przewlekłego zapalenia. Do skutków zdrowotnych otyłości należą m.in.: cukrzyca typu 2, choroby układu krążenia i wątroby, bezdech senny oraz pewne rodzaje nowotworów. Jednym z najczęstszych i zarazem najbardziej niebezpiecznych skutków otyłości jest nadciśnienie tętnicze. Może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zawał serca, udar mózgu, zaburzenia funkcji nerek, które mogą być śmiertelne. Leczenie tych schorzeń bez rozwiązania pierwotnej przyczyny, czyli otyłości, często nie przynosi satysfakcjonujących wyników.

ćwiczące kobiety

W jaki sposób leczyć otyłość

Najważniejszą zasadną w diecie dla osoby otyłej jest ustalenie odpowiedniego zapotrzebowania energetycznego – takiego, które pozwoli na zrzucenie masy ciała w odpowiednim tempie, ale nie będzie zbyt niskie (głodówkom mówimy nie!). Sposób żywienia podczas procesu redukcji masy ciała powinien być zróżnicowany i dostosowany do indywidualnych potrzeb i preferencji żywieniowych. Bardzo ważna jest również edukacja żywieniowa, która zmniejszy ryzyko efektu jojo (SKORZYSTAJ Z POMOCY DIETETYKA).

Regularna aktywność fizyczna ma duże znaczenie w walce z otyłością. Codzienny ruch, który sprawia radość może znacznie ułatwić odchudzanie. Aktywność fizyczna zwiększa wydatki energetyczne organizmu, co przyczynia się do spalania kalorii. Ćwiczenia pomagają w zachowaniu masy mięśniowej lub jej zwiększeniu. Mięśnie są bardziej metabolicznie aktywne niż tkanka tłuszczowa, co oznacza, że pomagają w spalaniu kalorii nawet w spoczynku.

Dodatkowe metody terapeutyczne obejmują terapię behawioralną, farmakoterapię oraz leczenie operacyjne. Terapia behawioralna skupia się na zapobieganiu jedzeniu w odpowiedzi na stres i emocje oraz na ograniczeniu nawykowego lub kompulsywnego spożywania pokarmów. Istotnym elementem leczenia otyłości jest możliwość stosowania leków wspomagających redukcję masy ciała. Odpowiednio dobrane, po konsultacji z lekarzem i połączone z dietą i aktywnością fizyczną, mogą przyczynić się do skutecznej redukcji masy ciała. Leczenie chirurgiczne jest skierowane dla pacjentów o BMI 40 i wyższym.

PRZECZYTAJ: Otyłość a suplementy diety: Wybór odpowiednich produktów w drodze do zdrowej sylwetki

Źródła:

Klusiewicz, M. , Krawczyk, A., Wilska, H. & Barański, P. (2021). Otyłość epidemią XXI wieku, Fundacja Republikańska.

Adamski, W., Szulińska, M., & Bogdański, P. (2012). Wtórne przyczyny otyłości. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 3(1), 6–13.

Bąk‑Sosnowska, M. i in. (2022). Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na otyłość 2022 – stanowisko Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości. Medycyna Praktyczna, wydanie specjalne maj 2022: 1–87.